Η ακύρωση του προγράμματος λιτότητας και η προσπάθεια αύξησης των συντάξεωνθα είναι τα πρώτα δύο μέτρα, στα οποία θα προχωρήσει μια κυβέρνηση της Αριστεράς, δήλωσε ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας στο Ρωσικό κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο Vesti.
ΟΑυστριακός σκηνοθέτης Μίκαελ Χάνεκε με την ταινία του «Amour» (Αγάπη) κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο 65ο Φεστιβάλ των Κανών, που έληξε πριν από λίγη ώρα.
Ο βραβευμένος σκηνοθέτης καταγράφει και ένα ρεκόρ: είναι ο πρώτος δημιουργός που κερδίζει για δεύτερη φορά τον Χρυσό Φοίνικα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, μόλις 3 χρόνια μετά την «Λευκή Κορδέλα», που του είχε χαρίσει επίσης την ύψιστη διάκριση του φεστιβάλ.
Η ελίτ της παγκοσμιοποίησης φοβάται έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη και σχεδιάζει οικονομική ανάκαμψη "ως δια μαγείας".
Η Λέσχη Bilderberg δείχνει να έχει τρομοκρατηθεί για την πιθανότητα της εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη και την συνακόλουθη εντυπωσιακή οικονομική της ανάκαμψη, πράγμα που θα δώσει το παράδειγμα και σε άλλες χώρες να κάνουν ακριβώς το ίδιο.
Μια τέτοια έκβαση είναι βέβαιο ότι θα απειλήσει το ενιαίο νόμισμα της ευρωζώνης και, το σημαντικότερο, το όλο σχέδιο για την....
Αναστέλλονται, σύμφωνα με εγκύκλιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, οι εργασίες των δικαστηρίωνδυο εργάσιμες ημέρες πριν τις εκλογές και δυο μετά. Συγκεκριμένα, η αναστολή των εργασιών είναι από τις 14 έως και 19 Ιουνίου. Για το Πρωτοδικείο Αθηνών η αναστολή παρατείνεται μέχρι και 20 Ιουνίου.
Τρεις μόλις μήνες πριν κληθεί από τη Δικαιοσύνη να απολογηθεί για ξέπλυμα μαύρου χρήματος η Βίκυ Σταμάτη άρχισε να κλείνει τους τραπεζικούς λογαριασμούς που διατηρούσε στην Ελβετία – και συγκεκριμένα στην τράπεζα UBS. Αυτό προκύπτει από τρεις επισ τολές προς τη συγκεκριμένη τράπεζα υπογραμμένες από τη σύζυγό του Ακη Τσοχατζόπουλου, οι οποίες βρέθηκαν και κατασχέθηκαν κατά τη διάρκεια των ερευνών που πραγματοποίησαν στο σπίτι του ζευγαριού, αλλά και στο γραφείο του πρώην υπουργού οι εισαγγελικές αρχές. Συγκεκριμένα, η πρώτη επιστολή της Βίκυς Σταμάτη προς τη UBS έχει ημερομηνία 9.1.2012 και με αυτή η σύζυγος του Ακη Τσοχατζόπουλου ζητά από τη UBS να μεταφέρει «οποιαδήποτε πληρωμή» γίνεται σε άλλο λογαριασμό της στην Αθήνα – και συγκεκριμένα στην Εθνική Τράπεζα. Δυο μήνες νωρίτερα, στις 23.11.2011, η Βίκυ Σταμάτη ζητά με άλλες δυο επιστολές της προς την ελβετική τράπεζα το κλείσιμο ισάριθμων τραπεζικών λογαριασμών, εκ των οποίων ο ένας διαθέτει υπόλοιπο μόλος 39 ευρώ. Ακόμη, ζητά να μεταφερθεί υπόλοιπο ύψους 407,60 ευρώ που διατηρεί στον άλλον λογαριασμό σε δικηγορικό γραφείο στο Αμβούργο της Γερμανίας. Ακόμη, στα έγγραφα που κατασχέθηκαν στο γραφείο και στο σπίτι του Α. Τσοχατζόπουλου περιλαμβάνεται και ένα χειρόγραφο σημείωμα του επιχειρηματία Γεωργίου Σαχπατζίδη, για τον οποίο ωστόσο ο πρώην υπουργός είχε αναφέρει στην απολογία του ότι δεν γνώριζε ότι ήταν ιδιοκτήτης της εταιρείας Torcaso. Υπενθυμίζεται ότι ο Γ. Σαχπατζίδης έχει εμφανιστεί ως εκπρόσωπος της συγκεκριμένης εταιρείας κατά τις διαδικασίες πώλησης ακινήτων επί της Λ. Κηφισίας στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου. Επίσης, εντοπίστηκαν έγγραφα του Σώματος Δίωξης Οικονομικών Εγκλήματος που ήλεγξε τους λογαριασμούς της Torcaso. Σύμφωνα με αυτά στις 1.11.1999, 11.1 2000 και στις 7.3.2000 στο λογαριασμό της συγκεκριμένης εταιρείας πιστώθηκαν τρία εμβάσματα ποσού 4.500.000 δολαρίων και 1.000.000 δολαρίων. Τα συγκεκριμένα εμβάσματα απεστάλησαν από την Ελβετία με χρέωση τραπεζικού λογαριασμού που τηρείται στη Morgan Stanley της Ζυρίχης. Ο εντοπισμός των εμβασμάτων αυτών αποτέλεσε, άλλωστε, και την έναρξη των ερευνών που έφεραν στο φως το πάρτι των εκατομμυρίων που, κα� �ά τη Δικαιοσύνη, προέρχεται από μίζες για την υπογραφή δυο εξοπλιστικών προγραμμάτων, τα υποβρύχια και τα ρωσικά αντιαεροπορικά TOR – M1. Υπόθεση ΒΒ Στις σημειώσεις του πρώην υπουργού περιλαμβάνεται χειρόγραφο με αναλυτικά στοιχεία για την offshore Bluebell και τους εκπροσώπους της. Το σημείωμα αυτό κλείνει με την εξής επισήμανση: «Δεν φαίνεται ανάμειξη της Bluebell στα TOR-M1». Ακόμη σε άλλο σημείωμα που βρέθηκε στο γραφείο του πρώην υπουργού φαίνεται να αναφέρεται και πάλι η εταιρεία ως «ΒΒ». Στο σημείωμα αυτό αναφέρεται σχετικά: «Στο όνομα των ιδιοκτητών της να ξεκινήσουν πρωτοβουλίες παρέμβασης στις σχετικές τράπεζες!!»… Το κινητό του Ακη Την ίδια ώρα, αντιμέτωπος με πειθαρχικές κυρώσεις δεν αποκλείεται να βρεθεί ο πρώην υπουργός μετά το κινητό τηλέφωνο που είχε στην κατοχή του και το οποίο εντόπισαν σωφρονιστικοί υπάλληλοι. Η κατοχή κινητού τηλεφώνου στη φυλακή αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα και προβλέπει την επιβολή διαφόρων κυρώσεων (από απαγόρευση εργασίας μέχρι και μεταγωγή σε άλλη φυλακή), τις οποίες ο πρώην υπουργός αν τις υποστεί μπορεί να προσφύγει στο αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο ζητώντας την ακύρωσή τους. Επίσης, σε εξέλιξη βρίσκεται και διαδικασία εσωτερικού ελέγχου για τις τυχόν ευθύνες των υπαλλήλων της φυλακής, σύμφωνα με το protothema.gr
Στα πράσα πιάστηκε η τετραμελής σπείρα Γεωργιανών διαρρηκτών που έφυγε από την Αθήνα για… «περιοδεία» στην επαρχία και με τα μέχρι ώρας γνωστά στοιχεία είχε «χτυπήσει» το τελευταίο διήμερο σε Καλαμάτα και Πύργο. Μάλιστα η πρωτεύουσα της Ηλείας δεν αποδείχθηκε καθόλου τυχερή για αυτούς καθώς εντοπίστηκαν και συνελήφθησαν την ώρα που … «εργάζονταν». Σύμφωνα με το ilialive.gr οι τέσσερις εντοπίστηκαν και συνελήφθησαν από άνδρες της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Πύργου, στο διάδρομο του 5ου ορόφου στην πολυκατοικία που βρίσκεται στην συμβολή των οδών Δραγατσανίου και Πλήθωνος στον Πύργο, το βράδυ της Τρίτης. Νωρίτερα, τους είχαν καταλάβει κατοικοι της περιοχής και είχαν ειδοποιήσει τις Αρχές. Από τους τέσσερις φερόμενους ως δράστες ηλικίας 20, 21, 23 και 28 ετών, ο ένας φέρεται να έχει ομολογήσει το σκοπό της «επισκέψεως» στην πόλη, ενώ οι ίδιοι φέρονται ως οι δράστες διάρρηξης διαμερίσματος στην Καλαμάτα το πρωί της Τρίτης, από όπου πήραν ένα λαπτοπ, μια φωτογραφική μηχανή και κοσμήματα αξίας 4.000 ευρώ. Τα τελευταία φέρονται να τα παρέδωσαν στην Καλαμάτα σε συγγενικό τους πρόσωπο για να τα μεταφέρει στην Αθήνα. Τα μέλη της σπείρας που συνελήφθησαν στον Πύργο, κυκλοφορούσαν με πολυτελές μαύρο αυτοκίνητο το οποίο εντοπίστηκε και κατασχέθηκε από τους άνδρες της Ασφάλειας και μέσα σε αυτή βρέθηκαν τα κλοπιμαία, καθώς και δεκάδες διαρρηκτικά εργαλεία, κατσαβίδια, σκύλες, κόφτες κ.α. Το πρωί της Τρίτης φεύγοντας από την Καλαμάτα πήγαν στον Πύργο όπου μέχρι το μεσημέρι είχαν διαρρήξει τρία διαμερίσματα. Από ένα από αυτά, έκλεψαν δύο χρυσά δαχτυλίδια. Οι άνδρες της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Πύργου κινήθηκαν άμεσα στη σύλληψη των δραστών με τη συμβολή και της ομάδας ΔΙ.ΑΣ. και τώρα διερευνούν τη δράση των τεσσάρων Γεωργιανών τόσο στο νομό που πιθανότατα είχαν έρθει πάλι, όσο και σε άλλες περιοχές. Οι δράστες θα οδηγηθούν στον Εισαγγελέα με την κατηγορία της διάπραξης διακεκριμένων κλοπών, κατ' επάγγελμα και κατ΄ εξακολούθηση σε βαθμό κακουργήματος.
Το μεσημέρι της Τρίτης δύο άγνωστοι προσποιούμενοι τους πελάτες στην Εμπορική τράπεζα της Νεμέας, με την απειλή πιστολιών εξανάγκασαν τον διευθυντή της τράπεζας να ανοίξει το χρηματοκιβώτιο και τα ταμεία, από τα οποία πήραν συνολικά περί τα 91.000 ευρώ. Στη συνέχεια, βγήκαν από την τράπεζα και διέφυγαν πεζή. Σε εξέλιξη βρίσκεται έρευνα της αστυνομίας για τον εντοπισμό και τη σύλληψη δύο αγνώστων, σύμφωνα με το protothema.gr
Ο τέως καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ υποστήριξε σε συνέντευξή του στο γαλλικό περιοδικό «Le Point» ότι εάν οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν μια πιθανότητα το φθινόπωρο του 2013 να κερδίσουν τις βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία εάν αποφύγουν να αντιγράψουν το προε� �λογικό πρόγραμμα του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ. Σημείωσε ότι η νίκη του Ολάντ έδωσε εμπιστοσύνη στους Σοσιαλδημοκράτες, καταδεικνύοντας ότι η νίκη είναι εφικτή. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι «δεν μπορούμε από τη μια πλευρά να χρηματοδοτούμε την ανάπτυξη και από την άλλη να μην εισάγουμε οικονομικές μεταρρυθμίσεις δομικού χαρακτήρα», σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο. Αναφερόμενος στο Δημοσιονομικό Σύμφωνο, ο κ. Σρέντερ κρίνει σωστές τις πιέσεις του Ολάντ για αναπτυξιακά μέτρα όμως εκφράζει τν αντίθεσή του με την επαναδιαπραγμάτευση του Συμφώνου.
Επιμέλεια: Βαρβάρα Φανίδη Είναι ακόμα ζωντανός. Ο Παναθηναϊκός, ύστερα από ένα συγκλονιστικό παιχνίδι και ένα εκληπτικό τελευταίο δεκάλεπτο έκανε το 2-2 στους τελικούς του πρωταθλήματος και πλέον η κούπα θα κριθεί στο πέμπτο και τελευταίο παιχνίδι στο ΣΕΦ. Οι «πράσινοι» επικράτησαν με 84-74 του Ολυμπιακού στο κατάμεστο κλειστό των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων, σε ένα ματς που ήταν διαφήμιση του μπάσκετ. Μάλιστα στο κλειστό του ΟΑΚΑ βρέθηκε και ένας παλιός γνώριμος των ελληνικών ποδοσφαιρικών γηπέδων. Ο Τζιμπλιλ Σισέ βρέθηκε στο κλειστό των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων και όπως ήταν φυσικό γνώρισε την αποθέωση από τους 17.000 φιλάθλους που ήταν εκεί. Ο Γάλλος σούπερ στρ δεν σταμάτησε να βγάζει φωτογραφίες με τους φίλους του «τριφυλλιού», δείχνοντας έτσι την αγάπη και την εκτίμηση τους προς το πρόσωπο του, ύστερα από ένα χρόνο απουσίας από την Ελλάδα. Με τους Καλάθη, Διαμαντίδη, Σάτο, Καϊκακόγλου ξεκίνησε ο Παναθηναϊκός την αναέμετρηση. Από την άλλη ο Ολυμπιακός επέλεξε τους Mάντζαρης, Σπανούλης, Κέσελ, Άντιτς και Ντόρσεϊ. Οι «ερυθρόλευκοι» ήταν αυτοί που ξεκίνησαν πολύ καλά την αναμέτρηση, καθώς έτρεξαν ένα σερί 5-0. Παρόλα αυτά ο Παναθηναϊκός δεν το έβαλε κάτω και με το Καϊμακόγλου να καταφέρνει να μειώσει το σκορ. Όμως ο Ντόρσεϊ ανέλαβε δράση και με ένα προσωπικό του 4-0, με εντυπωσιακά καρφώματα, έδωσε προβάδισμα 6 πόντων στους φιλοξενούμενος (9-3) στο 4' και αυτό ανάγκασε τον Ζέλικο Ομπράντοβιτς να καλέσει τάιμ άουτ. Ο «Ζοτς» τα… έχωσε στους παίκτες του και αυτοί αφυπνίστικαν. Με ένα 5-0, ο Παναθηναϊκό έτρεξε ένα επιμέρους σκορ 7-2 και έφερε τη διαφορά στο καλάθι (11-9), στο 6'.
Πλην του Κώστα Καϊμακόγλου, ο οποίος είναι ο καλύτερος παίκτης του «τρίφυλλου», οι υπόλοιποι έδειχναν κάπως διστακτικοί στην τελική προσπάθεια. Από την άλλη ο Πρωταθλητής Ευρώπης είχε περισσότερο πλουραλισμό στην επίθεση και αυτό φάνηκε και από τη μοιρασιά στο σκοράρισμα. Έτσι το πρώτο δεκάλεπτο έληξε με τον Ολυμπιακό να έχει ένα μικρό προβάδισμα με 5 (19-14), ύστερα από βολές του Μπατίστ.
Ένα λεπτό από την έναρξη του δεύτερου δεκαλέπτου οι «πράσινοι» κατάφεραν να μειώσουν στον καλάθι (19-17), ύστερα από συνεχόμενες βολές του Ίαν Βουγιούκα. Όμως ο Ολυμπιακός δεν επαναπαύτηκε και με τους Πρίντεζη και Παπανικολάου πήρε εκ νέου διαφορά με 4, στο 13'.
Από κει και ύστερα οι Πειραιώτες άρχισαν έναν επιθετικό μονόλογο και οι «Παπ» και Ντόρσεϊ, πήραν το όπλο τους και.. «εκτόξευσαν» το σκορ στους 11 (28-17). Αυτό έκανε έξαλλο τον Ομπράντοβιτς, ο οποίος κάλεσε εκ νέου τάιμ άουτ.
Στο 16' οι «πράσινοι» κατάφεραν να επιστρέψουν την αναμέτρηση. Οι Διαμαντίδης και Γιασικεβίτσιους μείωσαν στους 6 (22-28) και από κει άρχισε η αντεπίθεση. Ύστερα από την τεχνική ποινή που κέρδισε ο Παναθηναϊκός από τον Παπανικολάου και ο Διαμαντίδης είχε απόλυτη ευστοχία τις βολές και με το τρίποντο του Σμιθ, έτρεξε ένα επιμέρους σκορ 10-2 και μείωσε το σκορ στους 3 (30-27) στο 17΄. Οι γηπεδούχοι, με την ψυχολογία υπέρ τους, προσπάθησαν να φέρουν στα ίσα το ματς. Τα τελευταία τρία λεπτά που απέμεναν ο Ολυμπιακός κρατούσε με νύχια και με δόντια το μικρό προβάδισμα που είχε από την έναρξη του αγώνα και αυτό είχε ως αποτέλεσμα το πρώτο μέρος να λήξει με τους «ερυθρόλευκους» να είναι μπροστά με 38-36. Για πρώτη φορά ο Παναθηναϊκός πέρασε μπροστά στο σκορ, με την έναρξη του τρίτου δεκαλέπτου. Ο Γιασικεβίτσιους με τρίποντο έκανε το 39-38 και αυτό ξεσήκωσε τον κόσμο της ομάδας και κυριολεκτικά το ΟΑΚΑ πήρε φωτιά. Όμως Άντιτς και Κέσελ είχαν αντίθετη γνώμη και έδωσαν εκ νέου το προβάδισμα με 43-41 στο 23'. Από αυτό το χρονικό σημείο και έπειτα οι ηγέτες των δύο ομάδων, Διαμαντίδης και Σπανούλης πήραν την κατάσταση στα χέρια τους. Αρχικά ο «Μήτσος» με τρίποντο έφερε το Παναθηναϊκό μπροστά με 44-43, αλλά Σπανούλη είχε άμεση απάντηση. Από το 25' και μετά το παιχνίδι είχε αποκτήσει μια άγρια ομορφιά, με τις δύο ομάδες να προσφέρουν όμορφο μπάσκετ. Ο Ολυμπιακός διατηρούσε το μικρό ήταν το «κλειδί» της υπεροχής του, καθώς όταν οι «πράσινοι» προσπαθούσαν να μειώσουν το σκορ είτε να πάρουν το προβάδισμα για πολύ λίγο, είχαν άμεσες λύσεις. Ο Γιώργος Πρίντεζης με το που άρχισε και πάλι το παιχνίδι, ύστερα από το τηλεοπτικό τάιμ άουτ, αύξησε το προβάδισμα με έμμεσο τρίποντο. Έτσι ο Ολυμπιακός ήταν μπροστά 46-50. Μάλιστα έφτασε ακόμα και στο +8 (55-47), ύστερα από ένα σερί 5-0, που προήλθε από τρίποντο του Παπανικολάου και αιφνιδιασμό του Λο. Λίγο πριν το τέλος της περιόδου, ο Μάικ Μπατίστ προσπάθησε να μειώσει την διαφορά για τον Παναθηναϊκό. Με ένα προσωπικό 8-0 ο Αμερικάνος άσσος έφερε το ματς στα ίσα (55-55), αλλά ο Λο διαμόρφωσε το 58-55, που ήταν και το σκορ του δεκαλέπτου. Ο Πρίντρεζης έδωσε αέρα 5 πόντων στον Ολυμπιακό (60-55), με την έναρξη της τελευταίας περιόδου. Όμως Διαμαντίδης και «Σάρας» ανέλαβαν δράση και μέσα σε ένα λεπτό έφεραν το ματς στα ίσα. Μάλιστα στο 33΄ο Μπατίστ έβαλε μπροστά τον Παναθηναϊκό με 7-0, ολοκληρώνοντας έτσι ένα 7-0. Αυτό δεν άρεσε καθόλου στον Ντούσαν Ίβκοβιτς, ο οποίος κάλεσε τάιμ άουτ. Παρά την μικρή διακοπή, ο Παναθηναϊκός όχι μόνο κράτησε το προβάδισμα, αλλά και το διατήρησε με το Νικ Καλάθη. Ο γκαρντ των «πρασίνων», με ένα προσωπικό 5-0 αύξησε το σκορ 67-61 στο 34΄. Ο Ολυμπιακός ήταν φανερά εκνευρισμένος και αυτό φάνηκε από τις λάθος τελευταίες επιθέσεις. Πρέπει να σημειωθεί πως έχασε και τον Ντόρσεϊ, ο οποίος δέχθηκε τεχνική ποινή και αποχώρησε με 5 φάουλ. Αυτό έδωσε την ευκαιρία στον Διαμαντίδη να ανεβάσει κι άλλο το δείκτη του σκορ στο 69-61. Όμως ο Ολυμπιακός έδειξε ότι έχει αποθέματα ψυχή και αρχικά με τον Χάινς και μετά με τους Κέσελ, ο οποίος κέρδισε τεχνική ποινή από τον Γιασικεβίτσιους και Άντιτς, οι «ερυθρόλευκοι» μείωσαν στο καλάθι (69-68). Η ψυχολογία ήταν υπέρ των Πειραωτών, αλλά ο Περπέρογλου με τρίποντη… «βόμβα» έδωσε προβάδισμα 5 πόντων (72-67). Στα τρία λεπτά που απέμεναν το παιχνίδι ήταν ντέρμπι με όλη τη σημασία της λέξης. Στο 37' ο Μπατίστ έκανε το 74-67 και οι «πράσινοι» έδειχναν να έχουν την κατάσταση στα χέρια τους, αλλά ο Ολυμπιακός ήταν πολύ σκληρός για να πεθάνει και Οι Σπανούλης με τρίποντο και ο Χάινς έφεραν τη διαφορά στο καλάθι (74-72). Ο Αμερικανός σέντερ με 1/2 βολές μείωσε στον πόντο, αλλά οι Γιασικεβίτσιους, Σμιθ και Μπατίστ έδειξαν τον δρόμο προς τη νίκη και το τελικό 84-74 στέλνει τις δύο ομάδες σε 5ο παιχνίδι, που θα διεξαχθεί στο ΣΕΦ. Τα δεκάλεπτα: 15-19, 36-38, 55-58, 84-74
Η πρωταγωνίστρια του Sex and the City, Σίνθια Νίξον, παντρεύτηκε την εδώ και πολλά χρόνια σύντροφό της, Κριστίν Μαρινόνι, το περασμένο Σαββατοκύριακο…
Η τελετή έγινε στη Νέα Υόρκη και οι… νύφες ήταν πανευτυχείς!
Το ζευγάρι έχει ένα γιο, τον Μαξ (Max), τον οποίο γέννησε πριν από 15 μήνες η Μαρινόνι.
Η Νίξον έχει επίσης μια 16χρονη κόρη τη Σαμάνθα κι έναν 10χρονο γιο τον Τσαρλς (Charles), από τη σχέση της με το φωτογράφο Ντάνι Μόζες (Danny Mozes).
Μάλιστα, δε δίστασε να χωρίσει τον Μόζες μετά από 15 χρόνια σχέσης το 2003, αφού γνώρισε την Κριστίν σε μια διαδήλωση για την Παιδεία.
Οι δυο τους αρραβωνιάστηκαν το 2009 κατά τη διάρκεια διαδήλωσης για τη νομιμοποίηση του γάμου των ομοφυλοφίλων στη Νέα Υόρκη και παντρεύτηκαν τελικά, όταν πλέον οι… αγώνες τους δικαιώθηκαν.
Ναι αλλα εμείς έχουμε προδότες πολιτικούς όπως φάνηκε και απο τα Ίμια..
Μια σημαντική αναγνώριση για το Πολεμικό μας Ναυτικό ήρθε από την έγκυρη διεθνή ιστοσελίδα STRATEGYPAGE:Σύμφωνα με βάση δεδομένων με τα σαράντα (40) ισχυρότερα ναυτικά στον κόσμο το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό κατέχει την 6η θέση! Η κατάταξη έχει γίνει σύμφωνα με την ποιότητα του προσωπ� �κού και του υλικού θεωρώντας σαν βάση αξιολόγησης ότι το Ναυτικό των ΗΠΑ κατέχει την πρώτη θέση. Στην δεύτερη θέση είναι η Μ. Βρετανία, στην Τρίτη το Ισραήλ, στην τέταρτη ο Καναδάς, στην πέμπτη η Ιαπωνία και την έκτη ισοβαθμούν η Ελλάδα, η Ολλανδία, η Νορβηγία και η Αυστραλία.
Η Τουρκία βρίσκεται στην 24η θέση.
Η βάση δεδομένων είναι στο link http://www.strategypage.com/fyeo/howtomakewar/databases/navy/navalforcesoftheworld.asp
Στην παραδοχή πως δεν είναι πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ παρά το γεγονός ότι δήλωνε κάτι αντίστοιχο στο προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook και σε σειρά βιογραφικών που ανά την Ελλάδα μοίραζε, προχώρησε ο πρόεδρος του κόμματος Δημιουργία Ξανά σε επιστολή που σήμερα ανάρτησε σε δικτυακό τόπο. Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Τζήμερος με δηλώσεις του στο parapolitika.gr «εξομολογήθηκε» μετά από δημοσιεύματα πως «Στον δημόσιο λόγο, αλλά και στον γραπτό λόγο του κ. Τζήμερου δεν υπάρχουν πουθενά αναφορές για πτυχίο οικονομικών από την ΑΣΟΕ.
Αντιθέτως, ο ίδιος ο κ. Τζήμερος έχει δηλώσει δημόσια πως αν και τελειόφοιτος του πανεπιστημίου, δεν αποφοίτησε επιλέγοντας συνειδητά να μην ενδώσει σ' ένα εκπαιδευτικό σύστημα που αδυνατεί να προσφέρει ουσιαστική παιδεία και ασφυκτιά μέσα στα στενά όρια του κομματικού συνδικαλισμού.
O ίδιος έχει δηλώσει σε δημόσια ομιλία του για το φορολογικό σύστημα πως «παρόλο που ήμουν αριστούχος και υπότροφος στην ΑΣΟΕ, δεν πήρα ποτέ πτυχίο από αυτή τη σχολή γιατί δεν άντεχα να υφίσταμαι κάθε μέρα το πολιτισμικό σοκ που σήμαινε η σπουδή στην ΑΣΟΕ εκείνη την περίοδο. Βεβαίως σπούδασα οικονομικά και το έκανα για εμένα». Παράλληλα στην κεντρική προεκλογική του ομιλία ανέφερε πως «δεν μετάνιωσα για αυτήν μου την επιλογή γιατί αισθανόμουν πως η πορεία μου στο εκπαιδευτι κό σύστημα ήταν μια οδυνηρή πορεία χαμένου χρόνου. Αυτό με οδήγησε στο να σπουδάσω τους τομείς του επιστητού που με ενδιέφεραν, ακριβώς επειδή η γνώση είναι μια αυταξία"
O κ. Τζήμερος έχει δηλώσει επανειλημμένα πως υπήρξε για πολλά χρόνια καθηγητής μουσικής ενώ τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται σ� �ον χώρο της διαφήμισης». Σε ό,τι αφορά στη μη επαρκή γνώση αγγλικών που δημοσιεύματα αποδίδουν στον κ. Τζήμερο, το γραφείο τύπου της Δημιουργίας Ξανά δεν απάντησε.
Η σύγχρονη νευροφυσιολογία μελετώντας τον εγκέφαλο, αποδεικνύει πως οτιδήποτε αντιλαμβανόμαστε είναι ψεύτικο και δεν αντιστοιχεί στα ενεργειακά ερεθίσματα τα οποία λαμβάνουμε. Ο,τι αντιλαμβανόμαστε είναι αποτέλεσμα του dna μας - της δομής του εγκεφάλου μας.
Όπως γνωρίζουμε μέσω της επιστήμης της νευροφυσιολογίας, «μορφές και σχήματα τα οποία εξελίσσονται σε χώρους περισσοτέρων των τριών διαστάσεων, ακόμα και αν περιγράφονται από την Ευκλείδεια Γεωμετρία, δεν είναι δυνατόν να γίνουν αντιληπτά από τις ανθρώπινες αισθήσεις. Όμως, σύμφωνα με τη Θεωρία της Σχετικότητας, το Σύμπαν μας είναι τεσσάρων διαστάσεων και δεν περιγράφεται από την Ευκλείδεια γεωμετρία. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα έπρεπε να αντιλαμβανόμαστε τίποτα μέσα σε αυτό. Τι είναι λοιπόν αυτό που αντιλαμβανόμαστε μέσω των αισθήσε ών μας σαν πραγματικότητα;
Σύμφωνα με τη Θεωρία της Σχετικότητας, η αισθητή συμπαντική πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο, παρά «η προβολή (το είδωλο, το καθρέφτισμα) όσων υπάρχουν στο πραγματικό τετραδιάστατο μη Ευκλείδειο και αθέατο Σύμπαν πάνω σε έναν ψεύτικο τρισδιάστατο και Ευκλείδειο χώρο που φτιάχνουν πλαστά οι αισθήσεις μας». Το χώρο αυτό η θεωρία της Σχετικότητας ονομάζει χώρο Minkowski. Τα παράδοξα φαινόμενα της θεωρίας της Σχετικότητας (διαστολές και συστολές του χρόνου, του μήκους, της μάζας κ.λπ.), καθώς και όλες οι περίεργες μετρήσεις, δεν γίνονται μέσ α στο πραγματικό Σύμπαν, άρα δεν το περιγράφουν. Τα σχετικιστικά γεγονότα, οι μορφές και τα σχήματα του κόσμου που μας περιβάλλει, είναι οι προβολές του, οι παραμορφωμένες εικόνες του, πάνω σε έναν ψεύτικο ευκλείδειο χώρο που κατασκευάζει η φυσιολογία μας μέσω του εγκεφάλου μας.
Σύγχρονες απόψεις για την αντίληψη
Αντίληψη είναι η διαδικασία μέσω της οποίας επιλέγουμε, προσλαμβάνουμε, οργανώνουμε και αναγνωρίζουμε τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος ώστε να τα συνδέσουμε με νόημα και σημασία. Οταν βλέπουμε ένα ανθισμένο δέντρο δεχόμαστε ηλεκτρομαγνητικά κύματα διαφόρων συχνοτήτων.
Μήπως βλέπουμε αυτά τα κύματα;
Μάλλον όχι. Αντιλαμβανόμαστε όμως μια πανδαισία χρωμάτων. Μήπως βλέπουμε τα μόρια των ουσιών που ξεχύνονται από τα άνθη; Όχι, αντιλαμβανόμαστε όμως τα ενεργητικά και τερψίθυμα αρώματά τους. Δηλαδή οι αντιλήψεις δεν είναι άμεσες καταγραφές του κόσμου, αλλά δημιουργούνται εσωτερικά σύμφωνα με εγγενείς κανόνες και περιορισμούς που επιβάλλονται από τις ικανότητες του νευρικού συστήματος.
Το αισθητηριακό σύστημα της όρασης
Η όραση αντιδρά στο ερέθισμα φως, δηλαδή μια ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία εύρος 10–14 νμ(νανόμετρο) κοσμικές ακτίνες, έως 10-11νμ. Το οπτικό μας σύστημα μετατρέπει το μήκος κύματος του φωτός σε χρώμα. Εύρος ορατού φάσματος 390 – 700 νμ.
Το ανθρώπινο οπτικό σύστημα αποτελείται από δύο οφθαλμούς, διάφορες περιοχές του εγκεφάλου και τις οδούς που τα ενώνουν. Τα βασικά ανατομικά στοιχεία του οφθαλμού είναι: ο κερατοειδής χιτώνας, η κόρη, ο κρυσταλλοειδής φακός και ο αμφιβληστροειδής που περιέχει δύο ειδών υποδοχείς: α) τα ραβδία περίπου 120 εκατομμύρια εξωτερικά ευαίσθητα στο φως, άρα η κίνηση στην περιφέρεια της όρασης ανιχνεύεται γρήγορα. Δεν αναγνωρίζουν τα χρώματα. β) τα κωνία περίπου 6 εκατομμύρια με τα οποία βλέπουμε τα χρώματα διότι υπάρχουν τριών ειδών κωνία. Τα ερ� �θίσματα από τους οπτικούς υποδοχείς περνούν κατά μήκους του οπτικού νεύρου στο οπτικό χίασμα και στη συνέχεια το κάθε ήμισυ του αμφιβληστροειδούς περνά στην αντίθετη πλευρά του εγκεφάλου.
Στο εγκεφαλικό πλοίο υπάρχουν περιοχές που είναι υπεύθυνες για μερικά χαρακτηριστικά των οπτικών πληροφοριών. Οι V1 και V2 ευθύνονται για το χρώμα και τη μορφή, η V4 ευθύνεται για το χρώμα και τον προσανατολισμό. Η V3 είναι υπεύθυνη για τα σχήματα και τις μορφές ενώ η V5 είναι υπεύθυνη για την κίνηση.
Οι νομπελίστες D. Hybel και Th. Wiesel ύστερα από έρευνες σε γάτες και πιθήκους, ανακάλυψαν ότι ορισμένα κύτταρα προοδευτικά εξειδικεύονται ώστε να ανιχνεύουν και να εντοπίζουν τα χαρακτηριστικά των αντικειμένων. Τα κύτταρα ονομάζονται ανιχνευτές χαρακτηριστικών (features detectors). Οι ανιχνευτές χαρακτηριστικών αντιδρούν καλύτερα σε ορισμένα γραμμικά χαρακτηριστικά των οπτικών αντικειμένων, π.χ. συγκεκριμένο προσανατολισμό κατεύθυνσης, στην κίνηση, στο φως, στα περιγράμματα, στις κλίσεις των γραμμών, στις γωνίες, κλπ. Αυτή η πολυσύνθετη λειτ� �υργία των εγκεφαλικών κυττάρων παρέχει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να εντοπίζει και να αναλύει τα προσδιοριστικά χαρακτηριστικά των αντικειμένων και να σχηματίζει μια ενιαία και ολοκληρωμένη αντίληψη. Αυτό που παραμένει αδιερεύνητο σε νευροβιολογικό επίπεδο είναι το πρόβλημα της σύνδεσης, δηλαδή πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος συνδέει και συναρμολογεί τα επιμέρους δομικά στοιχεία του οπτικού ερεθίσματος για να προκύψει ενιαία, ολοκληρωμένη και ενσυνείδητη αντίληψη (Kandel, 2000).
Στη σύγχρονη Γνωστική Ψυχολογία χρησιμοποιούνται δυο μοντέλα περιγραφής των γνωστικών λειτουργιών που πραγματοποιούνται κατά την επεξεργασία των πληροφοριακών ερεθισμάτων. Η «από κάτω προς τα πάνω» (Bottom-up processing) διαδικασία, κατά την οποία η αντίληψη σχηματίζεται και εξαρτάται από τα πληροφοριακά ερεθίσματα που διεγείρουν τα αισθητήρια όργανα. Η «από πάνω προς τα κάτω» (Top-down processing) διαδικασία κατά την οποία η αντίληψη σχηματίζεται και εξαρτάται από τις γνώσεις που έχουμε καταχωρημένες στη μνήμη μας (Martin 1998, Eysenk & Keane, 2000).
Νευροφυσιολογικές και ψυχοφυσικές έρευνες έχουν δείξει ότι από τη στιγμή της λήψης του οπτικού μηνύματος από την κόρη του ματιού ως το τελικό στάδιο της αντιληπτικής διαδικασίας, μεσολαβεί σημαντική ασυνείδητη διαδικασία. Συμπερασματικά, στην οπτική αντίληψη προσδίδονται υποκειμενικά χαρακτηριστικά.
Συναισθησία
Το γεγονός του ό,τι αντιλαμβανόμαστε είναι συνέπεια της δομής του εγκεφάλου μας, διαπιστώνεται και από το φαινόμενο της συναισθησίας. Ως συναισθησία περιγράφεται η ιδιοτητα κάποιων ατομων να αντιλαμβάνονται ερεθίσματα που κανονικά ανήκουν σε μια αίσθηση, μέσω κάποιας άλλης. Το πιο κοινο παράδειγμα συναισθησίας είναι η αντιστοίχηση αριθμων με χρωματα. Η διασταύρωση αυτή των αισθήσεων σε άτομα που έχουν πολύ ανεπτυγμένη αυτή την ιδιαιτεροτητα, αποτελεί τον φυσικό τρόπο αντίληψης των πραγμάτων, όπου ένας ήχος έχει χρώμα ή εικονα. Η συν� �ισθησία ομως μπορεί να αντιστοιχεί και στην περιγραφή που δίνει κανείς, της αίσθησης που προκαλεί μια εικονα ή ένας ήχος, μια μυρωδιά ή μια γεύση, βάσει των ιδιοτήτων τους.
Για παράδειγμα περιγράφουμε ένα χρώμα ως 'ζεστό' ή 'ψυχρο', μια μυρωδιά 'γλυκιά', έναν ήχο 'οξύ' ή 'γλυκό', μια γεύση 'απαλή' και μια φωνή 'μεταλλική'. Αυτού του είδους οι περιγραφές συνδέονται με τη χρήση της γλώσσας, είτε γραπτά (εικονα) είτε προφορικά (ήχος).
Καθώς η γλώσσα έχει έντονα συμβολικά χαρακτηριστικά, συνειρμικά, μέσω των λέξεων αποδίδεται ο συμβολικός αυτός χαρακτήρας και στις έννοιες τις οποίες περιγράφουν. Πολλές φορές διαπιστώνεται ότι παρόμοιες περιγραφές χρησιμοποιούνται για την ίδια ιδιότητα απο ένα μεγαλύτερο σύνολο ανθρώπων, στοιχείο που δίνει ίσως και έναν πολιτιστικό χαρακτήρα στο φαινόμενο αυτο. Πολλοί καλλιτέχνες και μουσικοί έχουν δημιουργήσει έργα με έντονα συναισθητικά χαρακτηριστικά. Η συναίσθηση, ως επέκταση της χρήση της γλώσσας, στην αρχιτεκτονική σχετίζ εται με την κατασκευή μιας διήγησης που περιγράφει το χώρο ενός 'σεναρίου' που μπορεί να υποβάλει συγκεκριμένους τρόπους στη χρήση του, ή να προκαλέσει μια αλληλουχία συνειρμών στο χρήστη, εντείνοντας έτσι τη αισθητηριακή βίωση του χώρου. Επίσης η χρήση της μουσικής στην αρχιτεκτονική δίνει μια συναισθητική διάσταση στην πρόσληψή της απο τον δημιουργο αλλά και απο τον χρήστη.
Η διερεύνηση των λειτουργιών που μας «κάνουν ανθρώπους»
Συμφωνώντας με τον φιλόσοφο John Searle μπορώ να πω ότι το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται με αυτό το σύντομο αφιέρωμα είναι: Πώς γίνεται ένας κόσμος που έχει δημιουργηθεί από απλά συστήματα όπως τα άτομα και τα μόρια- να παράγει νοητικές λειτουργίες, οι οποίες περιέχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που φαίνεται να είναι ασυμβίβαστα με την υλική υπόστασητου σύμπαντος,χαρακτηριστικά όπως είναι η συνείδηση,η προθετικότητα,ηυποκειμενικότητα,η νοητική αιτιότητα; Με άλλα λόγια, ποια είναι η σχέση του νου του ανθρώπου με το υπόλοιπο σύμπαν;
Πανάρχαιο ερώτημα που αποπειράθηκαν να απαντήσουν όλες οι θρησκείες, οι διάφορες φιλοσοφικές σχολές αλλά και οι επιστήμες, ιδίως ο επιστημονικός εκείνος χώρος που σήμερα ονομάζεται Νευροεπιστήμη.
Στην αρχαία Ελλάδα, ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ. ο προσωκρατικός φιλόσοφος Αλκμαίων υποστήριξε ότι ο εγκέφαλος ήταν το κέντρο των αισθήσεων, της κίνησης και της σκέψης, άποψη που υποστηρίχτηκε τον 4ο αιώνα από τους ιπποκρατικούς συγγραφείς. Στον 2ο αιώνα π.Χ. οι Αλεξανδρινοί ανατόμοι Ηρόφιλος και Ερασίστρατος πραγματοποίησαν συστηματικές μελέτες της ανατομίας του εγκεφάλου και διατύπωσαν υποθέσεις για τον ρόλο που παίζει ο εγκέφαλος στη συμπεριφορά. Αυτή η πορεία φτάνει στην κορυφαία της στιγμή με τον Γαληνό ο οποίος πραγματοποίησε πολλές ανατομικές και λειτουργικές μελέτες του εγκεφάλου.
Ανακόπτεται, όμως, κατά τη διάρκεια των αιώνων της θρησκείας μέχρι τον 16ο αιώνα, όταν αυτή η μεγάλη μορφή, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, στρέφει το ενδιαφέρον του στον εγκέφαλο, ανατέμνονταςόχι βέβαια χωρίς κόστος- εγκεφάλους βοδιού. Εκτοτε, η μελέτη του εγκεφάλου και του νου ήταν μία συνεχής προσπάθεια κατανόησης της φύσης του ανθρώπου με τρόπους διάφορους από αυτούς που πρέσβευαν και πρεσβεύουν στο βασίλειο των δεισιδαιμονιών και των θεών.
Τoν επόμενο αιώνα ο Καρτέσιος διατυπώνει τη θεωρία τού «αλληλεπιδρώντος δυϊσμού». Είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση ότι η διατύπωση της θεωρίας αυτής απελευθέρωσε την επιστήμη από τη θρησκεία περιορίζοντας, έτσι, τον ανορθολογισμό. Από την άλλη όμως πλευρά, η άποψη του Καρτέσιου ότι κάθε ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς πραγματώνεται από ένα «πνευματικό κάτι», τη νοούσα ουσία, που βρίσκεται έξω από τη μέθοδο και τους κανόνες της επιστημονικής έρευνας, οδήγησε στον περιορισμό της μελέτης του νου στον χώρο της φιλοσ� �φίας.
Ήδη από την εποχή του Καρτέσιου υπήρξαν και διαφορετικές φωνές, όπως αυτή του γιατρού Τhomas Willis. Ο Willis ήταν καθηγητής της Φυσικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το 1660, μετά την επάνοδο στην εξουσία του Καρόλου Β΄, αρνήθηκε να μετακομίσει στο Λονδίνο και να συμμετάσχει στην ίδρυση της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών. Η συγκεκριμένη στάση του έδωσε πολύ μεγάλη δύναμη στην Οξφόρδη και έτσι, έναν χρόνο αργότερα, κατάφερε να εγκαταλείψει την υποχρεωτική μέχρι τότε διδασκαλία του Αριστοτέλη και άρχισε να ανατέμνει εγκεφάλους ζώων κα� � νεκρών ανθρώπων. Το 1664 ο Willis δημοσίευσε το περίφημο βιβλίο του «Cerebri Αnatome» («Ανατομία των Εγκεφαλικών Ημισφαιρίων»). Εκεί ο Willis υποστηρίζει ότι η αντίληψη, η μνήμη,η ευφυΐα και όλες οι βουλητικές λειτουργίες διεξάγονται στα εγκεφαλικά ημισφαίρια.
Το «Cerebri Αnatome» διδασκόταν μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, τον αιώνα που τέθηκαν οι βάσεις για τη σύγχρονη νευροεπιστημονική έρευνα. Κατ΄ αρχήν ο Δαρβίνος, υποστηρίζοντας ότι η συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας εξελικτικής διαδικασίας, ιδίως με το βιβλίο του « Τhe expression of the Εmotions in Μan and Αnimals» (1872), έβαλε την ψυχολογία στον χώρο της πειραματικής έρευνας, γεγονός που επισφραγίζεται με την ίδρυση το 1878 του Εργαστηρίου Πειραματικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ηarvard από τον William James, αδελφό του συγγραφέα Ηenry James. Εχει λεχθεί ότι ο William Jame s είναι ο Καρτέσιος του 20ού αιώνα όχι μόνο διότι απάλλαξε την ψυχολογία από τη φιλοσοφία, αλλά και διότι έθεσε θεμελιώδη ερωτήματα, όπως αυτά που σχετίζονται με τη φύση της συνείδησης. Ερωτήματα, η απάντηση στα οποία αναζητείται τον 21ο αιώνα.
Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα οι Ρierre-Ρaul Βroca και Κarl Wernicke εντοπίζουν, έπειτα από μελέτη του εγκεφάλου ασθενών που έπασχαν από αφασία, δύο περιοχές του λόγου με διαφορετική εντόπιση και διαφορετική λειτουργία. Ο πρώτος διατύπωσε για πρώτη φορά, το 1861, μία από τις βασικές αρχές της εγκεφαλικής λειτουργίας: «Μιλάμε με το αριστερό ημισφαίριο» («Νous parlons avec l΄ hemisph re gauche»). Ο δεύτερος, τοποθετώντας την αρχή της εντοπισμένης λειτουργίας σε ένα συνδεσμολογικό πλαίσιο, εκτιμούσε, σε βιβλίο που εξέδωσε το 1876, ότι διαφορετικά στοιχεία μιας περίπλοκη� � συμπεριφοράς, όπως είναι ο λόγος, υφίστανται επεξεργασία σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται μεταξύ τους. Προώθησε έτσι τα πρώτα στοιχεία για την ιδέα της κατανεμημένης επεξεργασίας, που αποτελεί πλέον κεντρικό σημείο της θεώρησης που έχουμε σήμερα για τη λειτουργία του εγκεφάλου. Την ανατομική βάση αυτής της σύνδεσης των περιοχών του εγκεφάλου θα τη δώσει λίγα χρόνια αργότερα ο Ισπανός ιστολόγος Santiago Ramon Υ Cajal. Ο Cajal δημοσιεύει το 1888 θαυμάσιες ιστολογικές εικόνες του εγκεφάλου, όπως τις έβλεπε στο μικροσκόπιο, κάνο ντας παράλληλα την εξής παρατήρηση: « Η μόνη άποψη που βρίσκεται σε αρμονία με τα δεδομένα μου είναι ότι τα νευρικά κύτταρα είναι ανεξάρτητα το ένα από το άλλο και ότι η επέκταση της νευρικής δράσης γίνεται με επαφές στο επίπεδο ορισμένων συσκευών ή διατάξεων σύνδεσης». Οι δομές αυτές που χωρίζουν και παράλληλα συνδέουν τα νευρικά κύτταρα θα ονομασθούν «συνάψεις» από έναν από τους θεμελιωτές της σύγχρονης νευροφυσιολογίας, τον Charles Sherrington.
Σήμερα κανείς, ίσως, δεν αμφιβάλλει για την ύπαρξη των συνάψεων, οι δε γνώσεις μας για τη λειτουργία τους είναι εντυπωσιακές. Εκείνα τα χρόνια όμως, και για περίπου μισόν αιώνα, η διαμάχη για το αν υπάρχουν ή όχι συνάψεις ήταν πολύ έντονη. Παρ΄ όλον ότι και η συναπτική και η θεωρία εντοπισμού των λειτουργιών του εγκεφάλου επιβεβαιώνονταν συνεχώς από νέα δεδομένα, εντούτοις και οι δύο δέχθηκαν έντονη πολεμική. Ο ανορθολογισμός έχει πάντα τους τρόπους του να διεισδύει ακόμη και στον χώρο της επιστήμης.
Ωστόσο, παρά τις όποιες αντιφάσεις, το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα χαρακτηρίζεται η εξαιρετική ανάπτυξη των επιστημών του νευρικού συστήματος και των γνώσεων για τη λειτουργία του εγκεφάλου,όπως επίσης και η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών λειτουργικής απεικόνισης του εγκεφάλου,έδωσαν τη δυνατότητα να τεθούν (ή να ξανατεθούν) επί τάπητος από την αρχή μιας διαδικασίας, η οποία στον επόμενο αιώνα γίνεται εκρηκτική. Μεγάλος αριθμός επιστημών ασχολείται με τη λειτουργία των νευρικών κυττάρων, την μεταξύ τους επικοινωνία, τη λειτουργία του � �γκεφάλου και της συμπεριφοράς, των λειτουργιών του νου, των ψυχικών λειτουργιών. Αναφέρω μερικές από αυτές: νευροφυσιολογία, νευροχημεία, νευροφαρμακολογία, μοριακή και κυτταρική βιολογία, νευρολογία, ψυχιατρική, ψυχολογία, ψυχανάλυση, ηθολογία, επιστήμη των υπολογιστών, γλωσσολογία, επιστήμες της εκπαίδευσης κ.λπ. Η κατανόηση της λειτουργίας των συνάψεων και η ανακάλυψη των νευροδιαβιβαστικών ουσιών, που αποτελούν το μέσον επικοινωνίας των νευρικών κυττάρων στο επίπεδο της σύναψης, έδωσε τη δυνατότητα να κατανοήσουμε βασικά χαρακ τηριστικά της λειτουργίας του φυσιολογικού και του πάσχοντος εγκεφάλου. Τούτο έχει ως συνέπεια τη δημιουργία όλο και καλύτερων φαρμάκων για την αντιμετώπιση των ψυχικών και νευρολογικών παθήσεων. Η απο-ασυλοποίηση των ψυχικά πασχόντων δεν θα ήταν δυνατόν να επιτευχθεί χωρίς τη βοήθεια των ψυχοφαρμάκων.
Ειδικά, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η εξαιρετική ανάπτυξη των επιστημών του νευρικού συστήματος και των γνώσεων για τη λειτουργία του εγκεφάλου, όπως επίσης και η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών λειτουργικής απεικόνισης του εγκεφάλου, έδωσαν τη δυνατότητα να τεθούν (ή να ξανατεθούν) επί τάπητος ερωτήματα τα οποία πριν από λίγα χρόνια δεν ήταν δυνατόν να συζητηθούν. Οπως πώς δημιουργούνται τα συναισθήματα, τι είναι η συνείδηση, ποια είναι η νευροβιολογική βάση της δημιουργικότητας κ.λπ. Δηλαδή δίνεται η δυνατότητα να διερευνηθούν όλε� � εκείνες οι λειτουργίες που μας «κάνουν ανθρώπους» και οδήγησαν στη δημιουργία του πολιτισμού. Οι νευροεπιστήμονες που συμμετέχουν σε αυτό το σύντομο αφιέρωμα θα μας δώσουν τη δική τους άποψη για αυτή την περιπέτεια του ανθρώπινου νου.
Πέντε ειδικοί απαντούν σε τρία κρίσιμα ερωτήματα
Η ταχύτατη πρόοδος στις επιστήμες του εγκεφάλου εμπνέει αισιοδοξία
1. Ποιο είναι το κεντρικό ερώτημα που προσπαθείτε να προσεγγίσετε με την έρευνά σας;
2. Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι πλέον ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις που έχουν προέλθει από την έρευνα για τον εγκέφαλο τα τελευταία 20 χρόνια; Αν θα θέλατε να μπείτε στην περιπέτεια της πρόβλεψης, ποιες είναι οι πλέον ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις που θα προσδοκούσατε να προέλθουν από τη νευροεπιστημονική έρευνα τα επόμενα 30 χρόνια;
3. Υπάρχουν, κατά τη γνώμη σας, ευρήματα τα οποία έχουν προκύψει από τον χώρο των νευροεπιστημών τα οποία συγκρούονται με τη διαισθητική αντίληψη που έχουμε για τη φύση του ανθρώπου, τον νου, τον τρόπο σκέψης, τα συναισθήματα;
Lloyd Greene, Καθηγητής Παθολογίας και Κυτταρολογίας στο Columbia University, Νεα Υόρκη
1. Η έρευνά μας επιχειρεί να απαντήσει σε δύο κυρίως ερωτήσεις: Πρώτον, ποια είναι τα χημικά μηνύματα και οι μηχανισμοί που ρυθμίζουν τη διαφοροποίηση των πολλαπλασιαζόμενων πρόδρομων κυττάρων σε νευρικά κύτταρα; Δεύτερον, ποιοι είναι οι μηχανισμοί που κατευθύνουν τον θάνατο νευρικών κυττάρων που επέρχεται φυσιολογικά κατά την ανάπτυξη, καθώς επίσης και τον κυτταρικό θάνατο κατά τις διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως είναι τα εκφυλιστικά νοσήματα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και οι τραυματισμοί του εγκεφάλου; Τελικός στόχος είναι η ανακάλυψη θεραπευτικών μεθόδων για την αποφυγή της εκφύλισης των νευρικών κυττάρων σε παθολογικές καταστάσεις.
2. Κατά τη γνώμη μου, στις πρόσφατες σημαντικές ανακαλύψεις περιλαμβάνονται: α) Η κατανόηση, σε ένα πρώτο επίπεδο, της μοριακής βάσης των πλαστικών αλλαγών που υφίσταται ο εγκέφαλος και των μηχανισμών της μνήμης. β) Ο εντοπισμός γενετικών μεταλλάξεων που προκαλούν εκφυλιστικές νόσους του εγκεφάλου. γ) Η ανάπτυξη της τεχνολογίας που μας επιτρέπει να μελετάμε τη λειτουργία του εγκεφάλου σε πραγματικό χρόνο και ενώ επιτελεί συγκεκριμένες λειτουργίες (brain imaging) και οι πληροφορίες που προέκυψαν από τη χρήση αυτών των τεχνικών. δ) Η ανακάλυψη ό τι νέα νευρικά κύτταρα είναι δυνατόν να δημιουργηθούν και στον εγκέφαλο του ενηλίκου. ε) Η κατανόηση των μηχανισμών που ελέγχουν τις συνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων κατά την ανάπτυξη του εγκεφάλου. στ) Η κατ΄ αρχήν εντόπιση γονιδίων τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στις εξελικτικές διαδικασίες που οδήγησαν στη δημιουργία του εγκεφάλου του ανθρώπου και στην ανάδυση της ομιλίας. ζ) Η ανακάλυψη ότι η τοπική σύνθεση πρωτεϊνών στις αποφυάδες των νευρικών κυττάρων παίζει κύριο λειτουργικό ρόλο. η) Η ανακάλυψη των μοριακών φαινομένων που σχετίζονται με τη μετάδοση της νευρικής πληροφορίας.
Οι ανακαλύψεις που μπορεί να συμβούν τα επόμενα 30 χρόνια είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν: α) Την καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών εναπόθεσης και ανάκλησης της μνήμης. β) Την εις βάθος κατανόηση της φύσης της συνείδησης. γ) Την ανακάλυψη της μοριακής βάσης των ψυχιατρικών νόσων και την ανάπτυξη νέων τρόπων θεραπείας τους. δ) Την ανάπτυξη αποτελεσματικών τρόπων ρύθμισης της έκφρασης γονιδίων στον εγκέφαλο που θα δώσουν τη δυνατότητα της γονιδιακής αντιμετώπισης πολλών νόσων του εγκεφάλου. ε) Το σπάσιμο του κώδικα που ελέγχει τη δημιουργ� �α των διαφόρων μορφών νευρικών κυττάρων και καθορίζει την εξειδίκευση των συνάψεων μεταξύ των νευρικών κυττάρων. στ) Τον εντοπισμό των εξελικτικών αλλαγών στα γονίδια που καθορίζουν τα ειδικά χαρακτηριστικά της φύσης του ανθρώπου, όπως είναι ο λόγος, η θρησκεία, ο πολιτισμός.
3. Νομίζω πως μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις είναι η ανακάλυψη ότι ένα μεγάλο ποσοστό των μορίων που συμμετέχουν στη δημιουργία και στη λειτουργία του εγκεφάλου είναι συντηρημένα κατά την εξέλιξη και ότι οι ομόλογες μορφές τους υπάρχουν ακόμη και στα ασπόνδυλα ζώα. Επίσης, ένα άλλο απροσδόκητο εύρημα είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος της εγκεφαλικής μας δραστηριότητας δεν βρίσκεται κάτω από τον συνειδητό έλεγχό μας.
Leo Chalupa, Καθηγητής Οφθαλμολογίας και Νευροβιολογίας στο University of California, Davis, ΗΠΑ
1. Προσπαθούμε να εντοπίσουμε τους παράγοντες που ελέγχουν τη νευρωνική εξειδίκευση. Δηλαδή, να κατανοήσουμε πώς οι νευρώνες αποκτούν την τελική τους δομή, λειτουργία και κυρίως συνδεσμολογία. Πολλά εργαστήρια στον κόσμο μελετούν αυτό το ζήτημα και όλα χρησιμοποιούν κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο και εστιάζονται σε συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου. Στο δικό μου εργαστήριο μελετάμε το αναπτυσσόμενο οπτικό σύστημα και ειδικότερα τα γαγγλιακά κύτταρα του αμφιβληστροειδούς και τις συνδέσεις τους με τα οπτικά κέντρα του εγκεφάλου. Τα γα γγλιακά κύτταρα είναι αυτά που στέλνουν τις πληροφορίες από το μάτι (μέσω του οπτικού νεύρου) στα διάφορα εγκεφαλικά κέντρα που επεξεργάζονται οπτικά ερεθίσματα. Η έρευνα αυτή είναι σημαντική διότι η φυσιολογική λειτουργία προϋποθέτει ένα οπτικό σύστημα που έχει αναπτυχθεί φυσιολογικά. Για παράδειγμα, υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ότι η δυσλεξία οφείλεται σε σχετικά μικρή ανωμαλία στον τρόπο διασύνδεσης των νευρώνων του οπτικού συστήματος. Πέρα από την πιθανή κλινική σημασία, βέβαια, είναι και η πρόκληση να κατανοήσουμε το πώς διαμορ� �ώνεται το πιο σύνθετο και πολύπλοκο πράγμα στο Σύμπαν, ο ανθρώπινος εγκέφαλος.
2. Υπάρχουν πολλά δεδομένα στην αναπτυξιακή νευροβιολογία που έρχονται σε σύγκρουση με τον κοινό νου· και θα αναφερθώ σε ένα από αυτά για λόγους συντομίας. Εχει πλέον διαπιστωθεί από πολλά εργαστήρια, μεταξύ των οποίων και το δικό μας, ότι υπάρχουν πολύ περισσότερα κύτταρα και συνάψεις (συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων) κατά τη διάρκεια της πρώιμης ανάπτυξης απ΄ ό,τι στην ωριμότητα. Στον άνθρωπο, π.χ., υπάρχουν περίπου 1,2 εκατομμύρια γαγγλιακά κύτταρα σε κάθε μάτι, ενώ κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ανάπτυξης ο αριθμός αυτός είναι περίπου 3 ε κατομμύρια. Αυτό το φαινόμενο της υπερπαραγωγής που ακολουθείται από μαζικό κυτταρικό θάνατο φαίνεται ότι είναι καθολικό γνώρισμα της οντογένεσης όλων των εγκεφαλικών περιοχών. Κατ΄ αναλογία, είναι σαν να χτίζουμε ένα σπίτι με 20 δωμάτια και αργότερα να καταστρέφουμε τα 15 από αυτά ώστε να καταλήξουμε σε ένα σπίτι με πέντε δωμάτια.
3. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει μια ανακάλυψη η οποία από μόνη της να είναι πιο σημαντική από άλλες. Η επιστήμη είναι μια αθροιστική διαδικασία όπου η γνώση και η κατανόηση συγκροτούνται με αργούς και ακανόνιστους ρυθμούς μέσω του αντικτύπου πολλών μελετών. Αλλά μια γενική διαπίστωση που πιστεύω πως έχει ιδιαίτερη σημασία είναι το γεγονός ότι ο εγκέφαλος παραμένει εύπλαστος εφ΄ όρου ζωής. Με αυτό εννοώ ότι έχει την ικανότητα να αλλάζει και να μεταβάλλεται. Παρ΄ ότι είναι γνωστό εδώ και χρόνια πως ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος είναι εξαιρετικά � �ύπλαστος, έχουμε τώρα πια πολλές εργαστηριακές ενδείξεις ότι οι νευρώνες μπορούν να αλλάζουν τη δομή και τη λειτουργία τους καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, ακόμη και στην τρίτη ηλικία (80 χρόνων και πάνω). Αυτό που είναι λιγότερο ξεκάθαρο είναι με ποιο τρόπο μπορεί κανείς να εκμεταλλευθεί αυτή την πληροφορία και να διατηρήσει τον εγκέφαλό του στη βέλτιστη κατάσταση. Εγώ αθλούμαι όλη μου τη ζωή και χαίρομαι που διαπιστώνω ότι υπάρχουν τώρα ακλόνητες ενδείξεις ότι η άσκηση έχει σημαντικές συνέπειες στον εγκέφαλο, όπως η δημιο� �ργία νέων νευρώνων στον ιππόκαμπο, μια δομή που εμπλέκεται στη μνήμη και στη μάθηση.
Στο μέλλον νομίζω ότι οι πιο σημαντικές ανακαλύψεις θα μας επιτρέψουν να επιδιορθώνουμε το κατεστραμμένο νευρικό σύστημα. Αισιοδοξώ ότι σε 20 χρόνια θα μπορούμε να αντιμετωπίζουμε κάποιες από τις παθήσεις που σήμερα είναι ανίατες, όπως τα τραύματα στη σπονδυλική στήλη, ενδεχομένως και να έχουμε επαρκή φαρμακευτική αντιμετώπιση κάποιων ψυχιατρικών παθήσεων, ίσως ακόμη και της νόσου Αλτσχάιμερ. Η πρόοδος στις επιστήμες του εγκεφάλου είναι τόσο γρήγορη ώστε δικαιολογούμαστε να αισιοδοξούμε ότι τα αποτελέσματα της έρευνας θα είναι εμφ� �νή στα παιδιά μας και στα εγγόνια μας. Βεβαίως, αυτό προϋποθέτει ότι οι πλούσιες χώρες, και ιδίως οι ΗΠΑ όπου βρίσκεται η πλειονότητα των νευροεπιστημόνων, θα επιλέξουν να χρηματοδοτήσουν τη βιοϊατρική έρευνα. *
Μιχάλης Πετρίδης, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο McGill, Διευθυντής Τμήματος Γνωστικών Νευροεπιστημών στο Νευρολογικό Ινστιτούτο του Μόντρεαλ, Καναδάς
1. Η έρευνά μου εστιάζεται στην κατανόηση του ρόλου του προμετωπιαίου φλοιού στις διαδικασίες ελέγχου της νόησης και της συμπεριφοράς. Ατομα με βλάβη του προμετωπιαίου φλοιού παρουσιάζουν σοβαρές διαταραχές στον σωστό προγραμματισμό της σκέψης και της συμπεριφοράς τους, και επομένως στην οργάνωση της καθημερινής τους ζωής. Ο προμετωπιαίος φλοιός, ο οποίος είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος στον ανθρώπινο εγκέφαλο, αποτελείται από διάφορα πεδία που παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές στην κυτταροαρχιτεκτονική τους οργάνωση και στις συνδέσ εις τους με άλλες περιοχές του εγκεφάλου. Επομένως η κατανόηση της λειτουργίας του προμετωπιαίου φλοιού απαιτεί τον προσδιορισμό συγκεκριμένων διαδικασιών ελέγχου της νόησης και τον εντοπισμό τους σε συγκεκριμένα κυτταροαρχιτεκτονικά πεδία. Γι΄ αυτόν τον σκοπό εξετάζουμε, με ειδικά τεστ που σχεδιάζουμε στο εργαστήριό μας ασθενείς με βλάβες εντοπισμένες στον μετωπιαίο φλοιό και πιθήκους στους οποίους έχουμε αφαιρέσει μόνο ένα από τα πεδία του προμετωπιαίου φλοιού. Ταυτόχρονα χρησιμοποιούμε σύγχρονες μεθόδους απεικόνισης της ενε ργοποίησης του εγκεφάλου (όπως η λειτουργική μαγνητική τομογραφία) σε φυσιολογικά άτομα καθώς εκτελούν διάφορες νοητικές δοκιμασίες. Με αυτές τις μεθόδους κατορθώσαμε να αποκαλύψουμε τον ρόλο συγκεκριμένων περιοχών του προμετωπιαίου φλοιού στον έλεγχο της μνήμης. Για παράδειγμα, ανακαλύψαμε ότι στη μεσοπλάγια περιοχή του προμετωπιαίου φλοιού (κυτταροαρχιτεκτονικά πεδία 46 και 9/46) στηρίζεται η ικανότητά μας να παρακολουθούμε πληροφορίες που βρίσκονται στη μνήμη μας και να καταγράφουμε την ακριβή σειρά με την οποία οι πληροφορίες ε ισήλθαν στη μνήμη μας. Σε μια πρόσφατη μελέτη, π.χ., δείξαμε πώς το πεδίο 46 του προμετωπιαίου φλοιού ενεργοποιείται καθώς παρακολουθούμε την είσοδο ερεθισμάτων στην άμεση μνήμη μας, ενώ ο οπίσθιος βρεγματικός φλοιός εμπλέκεται στον μετασχηματισμό αυτών των ερεθισμάτων. Κατά τη διάρκεια λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας οι εξεταζόμενοι έπρεπε να παρακολουθούν προσεκτικά ποια από τέσσερα αναμενόμενα ερεθίσματα (αφηρημένα σχέδια) εμφανίζονταν στην οθόνη, για να εντοπίζουν κάθε φορά το ερέθισμα που δεν είχε παρουσιαστεί. Υπ΄ αυτές τ� �ς συνθήκες, το πεδίο 46 του προμετωπιαίου φλοιού ενεργοποιείτο (Εικόνα 1). Οταν οι εξεταζόμενοι έπρεπε, επιπροσθέτως, να αλλάζουν τη σειρά των ερεθισμάτων στη μνήμη τους, δηλαδή να τα σκεφτούν σε διαφορετική σειρά, ο οπίσθιος βρεγματικός φλοιός ενεργοποιείτο. Επομένως, ένα βρεγματομετωπιαίο νευρωνικό κύκλωμα παρακολουθεί την είσοδο (ή μη είσοδο) αναμενόμενων πληροφοριών στη μνήμη, τη σειρά με την οποία εισέρχονται οι πληροφορίες στη μνήμη, και τις μεταβάλλει ανάλογα με τις ανάγκες των νοητικών διεργασιών.
2. Στον χώρο των γνωστικών νευροεπιστημών η πιο σημαντική εξέλιξη είναι η απεικόνιση της ενεργοποίησης συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια νοητικών διεργασιών.
3. Η κοινή αντίληψη είναι ότι η μνήμη αποτελεί μία ενότητα. Οι νευροεπιστημονικές μελέτες όμως έδειξαν ότι υπάρχουν πολλά είδη μνήμης. Για παράδειγμα, ένας ασθενής με βλάβη του ιπποκάμπειου συστήματος πάσχει από αμνησία, δηλαδή δεν θυμάται τίποτε από ένα συμβάν. Ο ασθενής αυτός όμως μπορεί να μάθει, π.χ., να κολυμπά (καθώς και πολλές άλλες δεξιότητες) παρ΄ ότι δεν θυμάται τίποτε από τις συγκεκριμένες εμπειρίες μάθησης, δηλαδή ποιος ήτανο δάσκαλος, πού και πότε γίνονταν τα μαθήματα της κολύμβησης κτλ. Αυτός ο περίεργος εκ πρώτης όψεως διαχω ρισμός οδήγησε σταδιακά στην αναγνώριση δύο ειδών μνήμης, της δηλωτικής και της μη δηλωτικής μνήμης, που εξαρτώνται από διαφορετικά νευρωνικά κυκλώματα: η δηλωτική μνήμη εξαρτάται από το ιπποκάμπειο σύστημα, ενώ η μη δηλωτική μνήμη στηρίζεται σε διεργασίες μεταξύ του φλοιού και του κερκοφόρου πυρήνα.
Ενα άλλο παράδειγμα διαχωρισμών των νοητικών διεργασιών που βρίσκονται σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη περί μνήμης προέρχεται από τη δική μας έρευνα, στην οποία αναφέρθηκα πιο πάνω. Οι ασθενείς με βλάβη του μεσοπλάγιου μετωπιαίου φλοιού αδυνατούν να εποπτεύουν τις διεργασίες της μνήμης τους, παρ΄ ότι μπορούμε να δείξουμε πως οι πληροφορίες βρίσκονται στη μνήμη τους. Δηλαδή, η είσοδος και διατήρηση νέων πληροφοριών στην ενεργό μνήμη (που στηρίζεται στον κροταφικό φλοιό) διαχωρίζεται από την εποπτεία αυτών των πληροφοριών (που στηρί� �εται στον μεσοπλάγιο μετωπιαίο φλοιό)· επίσης, διαχωρίζεται από τη μεταβολή των πληροφοριών στη μνήμη που στηρίζεται στον βρεγματικό φλοιό. Αυτοί οι διαχωρισμοί των νοητικών διεργασιών δεν συμφωνούν με την κοινή αντίληψη περί ενός συμπαγούς ενιαίου μνημονικού συστήματος.
Wolf Singer, Καθηγητής στο Ινστιτούτο Max Planck για την Ερευνα του Εγκεφάλου, Φρανκφούρτη
1. Το κεντρικό ερώτημα που θέλουμε να απαντήσουμε είναι πώς τα πολλαπλά υποσυστήματα του εγκεφάλου αυτοοργανώνονται έτσι ώστε να δημιουργούν συγκροτημένες δυναμικές καταστάσεις. Αυτές με τη σειρά τους αποτελούν τα νευρωνικά αντίστοιχα της αντίληψης, της λήψης αποφάσεων, των προγραμμάτων δράσης και τελικά της επίγνωσης και της συνείδησης.
2. Στον δικό μου τομέα, τη νευροεπιστήμη συστημάτων, οι πιο σημαντικές εξελίξεις έχουν να κάνουν με τις όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι ο εγκέφαλος είναι ένα εξαιρετικά κατανεμημένο, αυτοοργανωμένο και δυναμικό σύστημα. Τα πειραματικά δεδομένα που υποστηρίζουν αυτή την άποψη οφείλονται στην ύπαρξη καινούργιων τεχνικών που μπορούν να ανιχνεύσουν και να καταγράψουν τα κατανεμημένα χωροχρονικά πρότυπα ενεργοποίησης του εγκεφάλου- όπως οπτικές καταγραφές, ηλεκτρικές καταγραφές πολλαπλών θέσεων, ηλεκτροεγκεφαλογραφία (ΕΕG) και μαγν� �τοεγκεφαλογραφία (ΜΕG) υψηλής πυκνότητας, λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fΜRΙ), εξελιγμένες τεχνικές για την ανάλυση χρονοσειρών πολλών διαστάσεων. Οσο για το μέλλον, πιστεύω ότι η επιστήμη έχει την ίδια δυναμική με την εξέλιξη και ως εκ τούτου η πορεία της δεν είναι προβλέψιμη.
3. Η επιστημονική άποψη σχετικά με την οργάνωση του εγκεφάλου είναι οπωσδήποτε σε σύγκρουση με τη διαισθητική άποψη που έχουμε για την έννοια του εαυτού ως αυτόνομης οντότητας που διοικεί, ως ερμηνευτής και διευθυντής ορχήστρας, τις πολλαπλές λειτουργίες του εγκεφάλου μας.
Ανδρέας Παπανικολάου, Διευθυντής του Κέντρου Κλινικών Νευροεπιστημών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Τexas
1. Αμεσοι ερευνητικοί μας στόχοι είναι: Πρώτον, η καταγραφή των νευρωνικών κυκλωμάτων που είναι αναγκαία για αισθητικοκινητικές και γνωσιακές λειτουργίες. Δεύτερον, η ταυτοποίηση παράτυπων σχηματισμών ενεργοποίησης αυτών των κυκλωμάτων σε παιδιά με αναπτυξιακά προβλήματα και σε ασθενείς με ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια. Τρίτον, η ταυτοποίηση των παραγόντων που ελέγχουν τη διαδικασία της λειτουργικής αναδιοργάνωσης των παράτυπων κυκλωμάτων (στην περίπτωση των παιδιών με αναπτυξιακά προβλήματα) και των κυκλωμάτων που έχουν υποστε ί βλάβη (στην περίπτωση των ασθενών) η οποία ευθύνεται για την αποκατάσταση των αντίστοιχων λειτουργιών.
2. Οι πλέον σημαντικές εφευρέσεις έχουν γίνει στους τομείς της μοριακής βιολογίας, της γενετικής και της ψυχοφαρμακολογίας- τομείς συναφείς με τις νευροεπιστήμες. Στον κυρίως όμως χώρο των επιστημών του εγκεφάλου νομίζω ότι δύο είναι τα βασικότερα αποτελέσματα της έρευνας τα τελευταία 20 χρόνια. Το ένα είναι η επιβεβαίωση του φαινομένου ή μάλλον της αρχής της πλαστικότητας του εγκεφάλου και των δυνατοτήτων του να αυτοδιοργανώνεται λειτουργικά- μια αρχή που εντυπωσιάζει διότι ανασκευάζει ριζικά την έως προσφάτως κρατούσα αντίληψη για τη φύση του εγκεφάλου. Το δεύτερο είναι η εμφάνιση και η ραγδαία αναβάθμιση των μη επεμβατικών μεθόδων απεικόνισης των λειτουργιών του ανθρώπινου εγκεφάλου (της τομογραφίας βάσει εκπομπής ποζιτρονίων-ΡΕΤ, της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, της μαγνητοεγκεφαλογραφίας κτλ.), που επιτρέπουν τη χαρτογράφηση των νευρωνικών κυκλωμάτων τα οποία αντιστοιχούν στις διάφορες βασικές και ψυχονοητικές λειτουργίες.
Φαντάζομαι ότι σύντομα, με τις συνεχείς βελτιώσεις της τεχνολογίας, οι μέθοδοι αυτές θα αντικαταστήσουν πολλές επεμβατικές διαγνωστικές δοκιμασίες ειδικά στη νευρολογία και στην ψυχιατρική.
3. Γύρω στο τέλος της προηγούμενης δεκαετίας, της «δεκαετίας του εγκεφάλου», το περιοδικό «Νewsweek» δημοσίευσε ένα άρθρο για τις εντυπωσιακές εξελίξεις στις νευροεπιστήμες, όπου μεταξύ άλλων αναφέρθηκε και το «γεγονός» ότι λειτουργικές εικόνες του εγκεφάλου ατόμων που προσεύχονταν έδειξαν «the neurological underpinnings of religious states»- το νευρολογικό υπόβαθρο θρησκευτικών συναισθημάτων-, όπως και το «γεγονός» ότι όταν ηρεμήσει η βρεγματική χώρα του εγκεφάλου «people can feel at one with the universe»- ο άνθρωπος βιώνει την εμπειρία της ταύτισής του με το σύμπαν και άλλα παρόμοια. Τέτοιες λοιπόν διακηρύξεις βασισμένες σε επιστημονικές ανακοινώσεις κατά πάσα πιθανότητα εντυπωσιάζουν, εκπλήσσουν και ξενίζουν τον μέσο πολίτη των δυτικών, τουλάχιστον, κοινωνιών. Και τον ξενίζουν διότι, είτε ενσυνείδητα είτε (συνηθέστερα) όχι, ο μέσος πολίτης είναι κατά βάση δυϊστής. Πιστεύει δηλαδή ότι ο ψυχισμός του ανθρώπου, η βούλησή του, η μνήμη του, τα συναισθήματά του και η λογική του εξαρτώνται μεν από τον εγκέφαλο, του οποίου οι διεργασίες διέπονται από τους φυσικούς νόμους, αλλά επίσης εξαρτώνται και από κάτι άλλ� �· κάτι που κάποτε το αποκαλούμε «νου», κάποτε «ψυχή», «πνεύμα» ή «συνείδηση», το οποίο δεν υπόκειται στους ίδιους φυσικούς νόμους. Απόδειξη δε ότι ο δυτικός κόσμος απαρτίζεται κατά κανόνα από δυϊστές αποτελούν φαινόμενα του ακόλουθου είδους: Αν και γνωρίζει ο μέσος πολίτης ότι η εγκληματικότητα, π.χ., όπως και κάθε άλλη ψυχολογική τάση ή κατάσταση, εξαρτάται από τη βιοχημεία και τη φυσιολογία του εγκεφάλου- τις οποίες ο κάτοχος του εγκεφάλου δεν ελέγχει και για τις οποίες επομένως δεν είναι υπεύθυνος-, δεν παύει ο μέσος πολίτης (ούτε οι ν όμοι που θέσπισε) να θεωρεί τον εγκληματία υπεύθυνο των πράξεών του. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι του καταλογίζουν ελεύθερη (δηλαδή ανεξάρτητη από τους φυσικούς νόμους που διέπουν τον εγκέφαλο) βούληση. Οταν λοιπόν ακούει ο κοινός πολίτης ότι η επιστήμη ανακάλυψε τα εγκεφαλικά κέντρα σήμερα του θρησκευτικού δέους αύριο της βούλησης, εξίσταται και ενδεχομένως ενδόμυχα διαμαρτύρεται. Και το τραγελαφικό αυτής της κατάστασης είναι ότι κανέναν λόγο δεν έχει ο μέσος πολίτης να εκπλήσσεται ή να δυσανασχετεί με αυτά που λένε οι νευροεπιστήμονε� � (ανεξάρτητα από το αν αυτά που λένε είναι έγκυρα ή όχι). Διότι, απλούστατα, ο δυϊσμός του, όπως άλλωστε ο ιδεαλισμός μιας απειροελάχιστης πλέον μειονότητας ή ο υλιστικός μονισμός της πλειονότητας των νευροεπιστημόνων, είναι θέση μεταφυσική και ως εκ τούτου ούτε διαψεύσιμη ούτε επαληθεύσιμη μέσω των μεθόδων των φυσικών επιστημών. Οπότε ο μεν τυπικός δυϊστής δεν έχει λόγο να φοβάται, διότι κανένα εύρημα της νευροεπιστήμης δεν αρκεί να διαψεύσει τις πεποιθήσεις του, ο δε τυπικός νευροεπιστήμονας, αν είναι να παραμείνει συνεπής στις αρχέ� � της επιστήμης του, δεν πρέπει να επιτρέπει υπαινιγμούς του είδους που προανέφερα. Βέβαια, τόσο ο ανειδίκευτος πολίτης όσο και ο επιστήμονας έχουν όχι μόνο λόγο και δικαίωμα, αλλά και την υποχρέωση ως σκεπτόμενοι άνθρωποι να προσπαθούν να αποδείξουν των οντολογικών θέσεών τους το αληθές, αλλά με μεθόδους άλλες, πέραν των πειραματικών μεθόδων της σύγχρονης νευροεπιστήμης.
Η ανάλυση της βάσης της πραγματικότητας
Αυτοί είναι άνθρωποι που ερεύνησαν εσωτερικα το νου και αυτό που βρίσκεται πέρα απ' αυτόν και στη βάση του. Αυτοί είναι οι διάφοροι μυστικιστές, άγιοι και μεγάλοι στοχαστές. Τα ευρήματά τους βρίσκονται πολύ κοντά το ένα με τ' άλλο και ασφαλώς συμφωνούν μεταξύ τους πιο πολύ απ' ότι οι διάφορες σχολές ατομικής φυσικής σήμερα. Και σήμερα πια, μεγάλοι επιστήμονες αφού διαπέρασαν την ψευδαίσθηση της ύλης και βρίσκονται στην άλλη μεριά, έχουν αρχίσει να δέχονται με μεγάλη κατανόηση τις παμπάλαιες απαντήσεις πάνω στις οποίες στηρίζονται όλες ο ι θρησκευτικές και πνευματικές φιλοσοφίες. Διαβάζουμε παρακάτω από το άρθρο του John Gliedman «Επιστήμονες Αναζητούν την Ψυχή», που δημοσιεύτηκε στην «Επιστημονική Eπιθεώρηση» τον Ιούλιο του 1982. Στο άρθρο αυτό ο συγγραφέας αναφέρεται στις ιδέες που έχει ενστερνιστεί ο Sir John Eccles, ο μεγάλος φυσιολόγος, που πήρε το Νόμπελ της Φυσιολογίας το 1963 για την έρευνά του πάνω στους συνδέσμους των νεύρων.
«Ο Eccles υποστηρίζει θερμά την αρχαία θρησκευτική πίστη, ότι οι άνθρωποι αποτελούνται από μια μυστηριώδη σύνθεση ύλης και άπιαστου πνεύματος. Καθένας από μας είναι μια ενσωμάτωση ενός άϋλου σκεπτόμενου και διορατικού εαυτού, που εισχώρησε στον υλικό νου μας κάποια στιγμή στη διάρκεια της νηπιακής ηλικίας. Έτσι λέει ο άνθρωπος που έβαλε τον ακρογωνιαίο λίθο της (μοντέρνας) σύγχρονης νευροφυσιολογίας. Αυτό το πνεύμα μέσα στο σώμα είναι υπεύθυνο για όλα αυτά που μας ξεχωρίζουν σαν ανθρώπους: συνειδητή αίσθηση του εαυτού, ελεύθερη βούληση, προσωπική ταυτότητα, δημιουργικότητα και ακόμη συναισθήματα όπως η αγάπη, ο φόβος και το μίσος. Ο άϋλος εαυτός μας ελέγχει το νου με τον οποίο επικοινωνεί όπως ο οδηγός με το αυτοκίνητο ή όπως ένας προγραμματιστής καθοδηγεί ένα κομπιούτερ. H πνευματική παρουσία του ανθρώπου, ελαφριά σαν φάντασμα, λέει ο Eccles, ασκεί μια υποψία υλικής επιρροής στον εγκέφαλο και στο νου που είναι σαν κομπιούτερ, τόση ώστε να ενθαρρύνει ορισμένα νευρόνια να ενεργοποιηθούν και άλλα να παραμένουν σιωπηλά.
Προχωρώντας μάλιστα θαρραλέα σ' αυτό που οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν σαν τη χειρότερη αίρεση, ο Eccles βεβαιώνει ότι ο άϋλος εαυτός επιζεί και μετά το θάνατο του υλικού νου. Και ο Eccles δεν είναι ο μόνος διάσημος επιστήμονας που παίρνει μια τόσο αμφισβητήσιμη καινούργια θέση πάνω στο παμπάλαιο αίνιγμα νους - σώμα. Από το Μπέρκλεϋ μέχρι το Παρίσι και από το Λονδίνο μέχρι το Πρίνστον, γνωστοί επιστήμονες από κλάδους τόσο διαφορετικούς όπως η νευροφυσιολογία με την κβαντική φυσική, δηλώνουν ανοιχτά και παραδέχονται, ότι πιστεύουν στη� � πιθανότητα, τουλάχιστον, της ύπαρξης τέτοιων αντιεπιστημονικών οντοτήτων όπως είναι το αθάνατο ανθρώπινο πνεύμα και η Θεία Δημιουργία».